ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ [ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ-ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2019]

Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία

Από τους ποιητές και δραματουργούς της πολιτικής κινητοποίησης 
Διδάσκει ο Γιώργος Ηρακλέους, Φιλόλογος, DEA του Πανεπιστημίου της Λιέγης 

Έναρξη μαθημάτων: Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2019 
Χώρος: Πρώην 3ο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Δημητρίου, Πηλέως 56 (κοντά στο Ταχυδρομείο). 
Με τα λεωφορεία 141, 217, 229 από (και προς) Μετρό "ΔΑΦΝΗ", στάση "ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ".

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

1ο Μάθημα: ΤΕΤΑΡΤΗ, 16 Οκτωβρίου 2019, ώρες: 18.00-20.30

ΘΕΜΑ: Βαδίζοντας στο δρόμο που βάδισε ο Ναζίμ: Ανιχνεύοντας τη λαϊκότητα στην τέχνη του Χικμέτ 


2ο Μάθημα: ΤΕΤΑΡΤΗ, 6 Νοεμβρίου 2019, ώρες: 18.00-20.30

ΘΕΜΑ: Σπουδή στην ποίηση του Μπέρτολτ Μπρεχτ (Ο Μπρεχτ για την τέχνη της ποίησης) 

3ο Μάθημα: ΤΕΤΑΡΤΗ, 13 Νοεμβρίου 2019, ώρες: 18.00-20.30

ΘΕΜΑ: Ο λυρικός και πολιτικός ποιητής Λόρκα

4ο Μάθημα: ΤΕΤΑΡΤΗ, 20 Νοεμβρίου 2019, ώρες: 18.00-20.30 

ΘΕΜΑ: Ο θεατρικός Λόρκα

5ο Μάθημα:  ΤΕΤΑΡΤΗ, 27 Νοεμβρίου 2019, ώρες: 18.00-20.30 

ΘΕΜΑ: Σπουδή στον Βλαδίμηρο Μαγιακόφσκι

Δηλώστε συμμετοχή τηλεφωνικά  στα: 6977972991 - 6977219780 ή στο e-mail:sele.lpdg@gmail.com

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΧΕΙΜΩΝΑΣ - ΑΝΟΙΞΗ 2019

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

Χώρος: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ «ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ», Θεομήτορος 48 - Πωγωνίου 1 -

Άγ. Δημήτριος

(προσέλευση από μετρό «ΔΑΦΝΗ» με το λεωφορείο 141,

από μετρό «ΕΛΛΗΝΙΚΟ» με το λεωφορείο 101 και

από μετρό «ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ - ΑΛ. ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ» με το λεωφορείο 216)

...

ΙΣΤΟΡΙΑ: Δευτέρα, 14 Ιανουαρίου 2019, ώρα: 17.00-19.00

Κων/νος Μαλαφάντης, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

ΘΕΜΑ: «Το γλωσσικό ζήτημα κατά το Νεοελληνικό Διαφωτισμό»

...

ΙΣΤΟΡΙΑ: Τετάρτη, 23 Ιανουαρίου 2019, ώρα: 17.00-19.00

Αστέριος Τουλιάτος, Πτυχιούχος Ιστορικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών, Υποψήφιος Μεταπτυχιακού στο Παιδαγωγικό Τμήμα του ίδιου Πανεπιστημίου

ΘΕΜΑ: «Το ελληνικό εργατικό κίνημα της περιόδου 1929-1936 και ο τύπος της εποχής»

...

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: Δευτέρα, 28 Ιανουαρίου 2019, ώρα 17.00-19.00

Άννεκε Ιωαννάτου, Δρ. Κλασικής Φιλολογίας, Νεοελληνικής και Συγκριτικής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, Κριτικός Λογοτεχνίας, Μεταφράστρια.

ΘΕΜΑ: «Μαρξισμός και Λογοτεχνία»

...

ΙΣΤΟΡΙΑ: Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου 2019, ώρα: 17.00-19.00

Άννεκε Ιωαννάτου, Δρ. Κλασικής Φιλολογίας, Νεοελληνικής και Συγκριτικής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, Κριτικός Λογοτεχνίας, Μεταφράστρια

ΘΕΜΑ: «Η Επανάσταση της Μπουρκίνα Φάσο»

...

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Τετάρτη, 13 Φεβρουαρίου 2019, ώρα: 17.00-19.00

Γιώργος Ηρακλέους, Φιλόλογος, DEA Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Λιέγης

ΘΕΜΑ: «Η Φιλοσοφίας της Γλώσσας από τον Πλάτωνα μέχρι τον Βινγκεστάιν, τον Βιγκότσκι και τον Τσόμσκι» (Α΄ Μέρος)

...

ΙΣΤΟΡΙΑ: Τετάρτη, 20 Φεβρουαρίου 2019, ώρα: 17.00-19.00

Μιχάλης Κάσσης, Γλύπτης-Πετροδάσκαλος-Λογοτέχνης-Συγγραφέας

ΘΕΜΑ: «Καπετάν Ζαχαριάς, ο πρωτοκλέφτης»

...

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Δευτέρα, 25 Φεβρουαρίου 2019, ώρα: 17.00-19.00

Άννεκε Ιωαννάτου, Δρ. Κλασικής Φιλολογίας, Νεοελληνικής και Συγκριτικής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, Κριτικός Λογοτεχνίας, Μεταφράστρια

ΘΕΜΑ: «Η χειραγώγηση των μαζών. Μια παλιά ιστορία»

...

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: Τετάρτη, 27 Φεβρουαρίου 2019, ώρα 17.00-19.00

Γιώργος Ηρακλέους Φιλόλογος, DEA Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Λιέγης

ΘΕΜΑ: «Η Φιλοσοφίας της Γλώσσας από τον Πλάτωνα μέχρι τον Βινγκεστάιν, τον Βιγκότσκι και τον Τσόμσκι» (Β΄ Μέρος)

...

ΙΣΤΟΡΙΑ: Τετάρτη, 6 Μαρτίου 2019, ώρα: 17.00-19.00

Μιχάλης Κάσσης, Γλύπτης-Πετροδάσκαλος-Λογοτέχνης-Συγγραφέας

ΘΕΜΑ: «Η δολοφονία του ήρωα και προφήτη Οδυσσέα Ανδρούτσου (1790-1825)»

...

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ: Τετάρτη, 17 Απριλίου 2019, ώρα: 17.00-19.00 [ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ]

Θωμάς Κασσελούρης, Δρ. Κοινωνιολογίας - Εκπαιδευτικός

ΘΕΜΑ: «Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις στην έννοια της κοινωνικής τάξης»

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ   2018-2019

Ημερολογιακό Πρόγραμμα Σεμιναρίων

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ & ΛΑΪΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΛΑΪΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ» 

Ιστοσελιδα: https://sele1.webnode.gr   Ηλεκτρ. διεύθυνση: sele.lpdg@gmail.com

Φίλες και φίλοι,

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!!!

Εξαιτίας της απεργίας (και των Μ.Μ.Μ.) ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ το μάθημα της

ΤΕΤΑΡΤΗΣ, 28 Νοέμ. 2018, ώρες: 17.00-20.00

για την   ΤΕΤΑΡΤΗ 5 Δεκ. 2018, ώρες: 17.00-20.00 

...

Διδάσκει ο Γιώργος Ηρακλέους, Φιλόλογος, DEA Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Λιέγης

ΘΕΜΑ: «Θέση και αντίθεση στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου»

ΑΙΘΟΥΣΑ: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ «ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ», Θεομήτορος 48-Πωγωνίου 1, Άγ. Δημήτριος (απέναντι από το ShoppingHouse) (με το λεωφορείο 141, μετρό «ΔΑΦΝΗ» και κατεβαίνουμε στη στάση «ΓΗΠΕΔΟ»)

Σας περιμένουμε

ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ


2o Σεμινάριο: Παιδαγωγική - Ψυχολογία “Σχολή γονέων”

Πρόγραμμα μαθημάτων

[Επιλέξτε το παρακάτω: ΛΗΨΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ...2019.jpg, για να ενημερωθείτε σχετικά με τους διδάσκοντες και τα θέματα των μαθημάτων του Παιδαγωγικού μας Σεμιναρίου.


1o Σεμινάριο: Νεοελληνική λογοτεχνία

Πρόγραμμα μαθημάτων

Α. Διδάσκει ο Γιώργος Ηρακλέους, Φιλόλογος, DEA Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Λιέγης

ΚΥΡΙΑΚΗ, 21 Οκτ. 2018, ώρες: 18.00-20.00

ΘΕΜΑ: “Α. Η ποίηση του '30: χαρακτηριστικά και εκπρόσωποι” και
“Β. Τρεις λύχνοι για τον ουρανό του Οδυσσέα (Μύηση στον ποιητικό κόσμο του Οδυσσέα Ελύτη)”
ΑΙΘΟΥΣΑ: Δημαρχείο Αγ. Δημητρίου (2ος όροφος), Αγ. Δημητρίου 55 (κοντά στη στάση μετρό «Δάφνη»)

ΔΕΥΤΕΡΑ, 22 Οκτ. 2018, ώρες: 17.00-19.00
ΘΕΜΑ: «Γιώργος Σεφέρης - Γιάννης Ρίτσος, δυο αντίθετοι κόσμοι στη ζωή και στην ποίηση (Αντιθέσεις στις τεχνικές, στη θεματική και στην αντίληψη για την ποίηση των δύο ποιητών)»
ΑΙΘΟΥΣΑ: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ «ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ», Θεομήτορος 48-Πωγωνίου 1, Άγ. Δημήτριος (απέναντι από το Shopping House) (με το λεωφορείο 141, μετρό «ΔΑΦΝΗ» και κατεβαίνουμε στη στάση «ΓΗΠΕΔΟ»)


Γιάννης Ρίτσος, Ρωμιοσύνη (αποσπάσματα) και ο "Αυτόπτης μάρτυρας" από τη Γραφή τυφλού, Γιώργος Σεφέρης, "Το φως" από Το ναυάγιο της Κίχλης»


ΔΕΥΤΕΡΑ, 29 Οκτ. 2018, ώρες: 17.00-19.00
ΘΕΜΑ: “Από τη θεωρία στην πράξη. Διδασκαλία ποιημάτων των Ελύτη, Ρίτσου, Σεφέρη. Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί (απόσπασμα) και 'Το ύστερο των Σαββάτων' από Τα ελεγεία της οξώπορτας”.


Φίλες και φίλοι, 

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!!!
Εξαιτίας της απεργίας (και των Μ.Μ.Μ.) ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ το μάθημα της 
ΤΕΤΑΡΤΗΣ, 28 Νοέμ. 2018, ώρες: 17.00-20.00 για την 
ΤΕΤΑΡΤΗ 5 Δεκεμβρίου 2018, ώρες: 17.00-20.00 

...

Διδάσκει ο Γιώργος Ηρακλέους, Φιλόλογος, DEA Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Λιέγης

...

ΘΕΜΑ: «Θέση και αντίθεση στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου»

...

ΑΙΘΟΥΣΑ: Πολυχώρος Ώρα Τέχνης, Θεομήτορος 48-Πωγωνίου 1, Άγ. Δημήτριος (απέναντι από το ShoppingHouse) (με το λεωφορείο 141, μετρό «ΔΑΦΝΗ» και κατεβαίνουμε στη στάση «Γήπεδο»)

...

       Σας περιμένουμε

                                 Από τη γραμματεία

ΤΕΤΑΡΤΗ, 28 Νοεμ. 2018, ώρες: 17.00-20.00

ΘΕΜΑ: «Θέση και αντίθεση στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου"

ΑΙΘΟΥΣΑ: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ «ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ», Θεομήτορος 48-Πωγωνίου 1, Άγ. Δημήτριος (απέναντι από το Shopping House) (με το λεωφορείο 141, μετρό «ΔΑΦΝΗ» και κατεβαίνουμε στη στάση «ΓΗΠΕΔΟ»)

Β. Διδάσκει ο Μιχάλης Κάσσης, Γλύπτης - Πετροδάσκαλος και Λογοτέχνης - Συγγραφέας

ΔΕΥΤΕΡΑ, 26 Νοεμ. 2018, ώρες: 17.00-19.00

ΘΕΜΑ: "Γιάννης Ρίτσος"

ΔΕΥΤΕΡΑ, 10 Δεκ. 2018, ώρες: 17.00-19.00

ΘΕΜΑ: «Κώστας Βάρναλης, ο μεγάλος δάσκαλος»

ΑΙΘΟΥΣΑ: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ «ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ», Θεομήτορος 48-Πωγωνίου 1, Άγ. Δημήτριος (απέναντι από το Shopping House) (με το λεωφορείο 141, μετρό «ΔΑΦΝΗ» και κατεβαίνουμε στη στάση «ΓΗΠΕΔΟ»)

Γ. Διδάσκει η Άννεκε Ιωαννάτου, Δρ. Κλασικής Φιλολογίας, Νεοελληνικής και Συγκριτικής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, Κριτικός Λογοτεχνίας, Μεταφράστρια

ΔΕΥΤΕΡΑ, 28 Ιαν. 2019, ώρες: 17.00-19.00

ΘΕΜΑ: «Μαρξισμός και Λογοτεχνία»

ΑΙΘΟΥΣΑ: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ «ΩΡΑ ΤΕΧΝΗΣ», Θεομήτορος 48-Πωγωνίου 1, Άγ. Δημήτριος (απέναντι από το Shopping House) (με το λεωφορείο 141, μετρό «ΔΑΦΝΗ» και κατεβαίνουμε στη στάση «ΓΗΠΕΔΟ»)

Πληροφορίες - Εγγραφές: Θανάσης Ν. Καραγιάννης, τηλ. 6977972991 Δηλώστε συμμετοχή τηλεφωνικά ή στο e-mail:sele.lpdg@gmail.com

...

Ενημερωθείτε από την ιστοσελίδα μας: https://sele1.webnode.gr και από

την επίσημη και μοναδική Δημόσια Ομάδα μας στο f/b:

«Σύλλογος Εργατικής & Λαϊκής Επιμόρφωσης - ΣΕΛΕ» 


ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 22.10.2018
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 22.10.2018


Θέση και αντίθεση στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου

Του Γιώργου Ηρακλέους

Ο Γιάννης Ρίτσος πρωτοεμφανίζεται στη νεοελληνική ποίηση το 1935 με το "Τραγούδι της αδελφής μου", όπου θρηνεί το οριστικό σάλεμα του νου της αδελφής του. Με τη δήλωση του κορυφαίου και εξάρχοντα της τότε νεοελληνικής ποίησης, Κωστή Παλαμά: «Παραμερίζουμε ποιητή για να περάσεις», γνωρίζει την αποδοχή και την υπέρτατη έγκριση. Αργότερα (1936) με ένα άλλο επαναστατικό και βαθιά λυρικό ποίημα, τον "Επιτάφιο", γίνεται πανελλαδικά γνωστός ανάμεσα στην εργατική τάξη, που πενθεί και οργίζεται για τον νεκρό καπνεργάτη Τάσο Τούση απ'το Ασβεστοχώρι, διαδηλωτή της πρωτομαγιάς του 1936 στη Θεσσαλονίκη, που δολοφονήθηκε από την αστυνομία.

Ο όρος "διαλεκτική" συναντιέται και στο παρελθόν α) σαν μέθοδος ερωταποκρίσεων στο Σωκράτη, που με τους διαλόγους του ορίζει μαζί με τον συνομιλητή του έννοιες σε μια πορεία από τον ατελή στον ολοκληρωμένο ορισμό τους β) στους σοφιστές σαν λόγος και αντίλογος (δισσοί λόγοι), σαν λεκτική θέση και αντίθεση απόψεων γ) στον Ηράκλειτο με την έννοια των συγκρούσεων. Κατά τη γνώμη του όλα γίνονται με τις συγκρούσεις και με τη σύνθεση των αντιθέτων στη φύση και στη ζωή. Τα αντίθετα δένονται με μια κρυφή διαλεκτική αρμονία. «Τα πάντα κατ'έριν γίγνεται», «η ανηφόρα και η κατηφόρα ο ίδιος δρόμος είναι» γράφει ο "σκοτεινός" κατά τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη φιλόσοφος από την Έφεσσο δ) στον Έγελο είναι η πορεία του πνεύματος στην τελειότητα μέσα από τη θέση - αντίθεση - σύνθεση της ιδέας που καθορίζει την ιστορία ε) ο Μαρξ αντιστρέφει στο επίπεδο της ύλης τη διαλεκτική του Εγέλου, της κίνησης δηλαδή, της άρνησης στην προηγούμενη υπόσταση και της εξέλιξης της ύλης, αλλά και στο επίπεδο της ιστορίας με μοχλό της την ταξική πάλη, η οποία οδηγεί στα ιστορικά, κοινωνικά και οικονομικά στάδια της ανθρωπότητας.

Το μαρξιστικό διαλεκτικό σχήμα θέση - αντίθεση - σύνθεση εμφανίζεται ήδη από τις αναφορές και τους χειρισμούς του στο ελεγειακό εγκώμιο του Επιταφίου. Η μάννα είναι η εργατική τάξη, η αντίθεση στην εξουσία, τη βία και την καταστολή της αστικής που σκοτώνει τα παιδιά της εργατιάς και γιαυτό, η μάννα, αφού θυμάται και θρηνεί, καλεί τους εργάτες σε νέους αγώνες ταξικής ρήξης: «Γλυκέ μου εσύ δεν πέθανες, μέσα στις φλέβες μου είσαι / Γυιέ μου στις φλέβες ολουνών, έμπα βαθιά και ζήσε». Το ποίημα κινείται διαλεκτικά στο σύνολό του από το θρήνο και τη σταύρωση (επιτάφιος του νεκρού Τάσου - θρήνος) στην ανάσταση της εργατικής τάξης μέχρι την επανάσταση (αντίθεση).

Η διαλεκτική πορεία θέση - αντίθεση - σύνθεση κινείται στο έργο του Ρίτσου τόσο στο επίπεδο του ιστορικού χρόνου, όσο και στο πεδίο της ύλης (διαλεκτικός και ιστορικός υλισμός). Πέρα από τον Επιτάφιο στο ίδιο σχήμα κινείται και η "Ρωμιοσύνη", όπου το ελληνικό τοπίο (πέτρες, δέντρα, ορφανές ελιές) δένεται διαλεκτικά με τους αγωνιστές της αντίστασης. Και η ίια η αντίσταση, στην οποία συμμετέχει και το ελληνικό τοπίο, είναι η αντίθεση στη θέση της υποταγής των ανθρώπων στο στον καπιταλισμό, το φασισμό και τους ξένους κατακτητές. Στο τέλος, «η ζωή τραβάει την ανηφόρα με σημαίες και με ταμπούρλα», δηλαδή η εξέλιξη της κοινωνίας, του ανθρώπου, της ζωής με νόημα έρχεται σαν σύνθεση και προϊόν των ασίγαστων αγώνων που δικαιώνονται.

Στον "Αφανισμό της Μήλος" πάλι, ο Ρίτσος καταγγέλλει τους κτηνώδεις ιμπεριαλιστές Αθηναίους, που δεν αφήνουν «ούτε λίθο πάνω στο λίθο», στο μικρό νησί της Μήλου, που θέλει να αποχωρήσει από την απάνθρωπη και τυραννική συμμαχία τους. Εδώ, ο αγώνας μπορεί να είναι καταδικασμένος, ωστόσο επιβάλλεται πάνω από όλα και προβάλλεται η επαναστατική ηθική του δίκιου του αδυνάτου που προτιμά το θάνατο από την υποτέλεια και την υποταγή στο δυνατό και άδικο.

Παντού στις ποιητικές τοιχογραφίες του Ρίτσου, πέρα από τους αγωνιστές της Αλβανίας, τους ανάπηρους, τους αθώους Αθηναίους, που πεθαίνουν από την πείνα, την αντίσταση, παντού στο πολύχρωμο και πολύβουο φόντο του, βρίσκονται οι εργάτες, που ανοίγουν έναν καινούργιο δρόμο για όλους. Μια σκάλα ενώνει για τον Ρίτσο το χειμώνα (βαρβαρότητα) με την άνοιξη (το σοσιαλισμό). Η σκάλα όμως αυτή δεν υπάρχει, δε λειτουργεί όσο «κρατάμε τα χέρια μας δεμένα και τα στόματα μπουκωμένα με σιωπή», γράφει ο Ρίτσος και προσθέτει «το υλικό που δίνω για να χτιστεί η σκάλα, ασήμαντο ίσως, είναι το τραγούδι, η ποίηση για την εργατική τάξη» (βλ. "Η τελευταία προ ανθρώπου εκατονταετία"). Εδώ καταδικάζεται η αδράνεια, η παθητικότητα των λαϊκών στρωμάτων και των πνευματικών ανθρώπων που αρνούνται τη συμμετοχή στους ταξικούς επαναστατικούς αγώνες και διστάζουν, όχι πάντοτε όμως.

Ο Ρίτσος της εξορίας

Εξακολουθεί να ανιστορεί σαν αντίθεση τα πάθη των εξόριστων συντρόφων του. Στην εξορία η φωνή του ωριμάζει με το "Τρακτέρ" και τις "Πυραμίδες", την "Καντάτα για το Μακρονήσι" και άλλα. Το 1952 που επιστρέφει, γράφει την "Ανυπότακτη πολιτεία" και την "Ειρήνη". Στην ανυπότακτη πολιτεία της Αθήνας, του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, με τους αγώνες «από δω ως τον ήλιο», υπάρχει πια ένας νέος ύπουλος εχθρός, που αλώνει συνειδήσεις για να αποτρέψει την αντίθεση στο σύστημα, ο πολιτισμικός ιμπεριαλισμός που μόνο ο Ρίτσος διορατικά βλέπει και αποδίδει σημασία στη δύναμή του να αλλοτριώνει και να αιχμαλωτίζει συνειδήσεις μέσα από την ψεύτικη μικροαστική ευζωία. «Πολιτεία μου, πολιτεία μου, οι επιγραφές σου δεν είναι πια ελληνικές, αμερικάνικες είναι». Είναι οι τρόποι ζωής, δυτικόφερτοι και οι παραισθητικές ρεκλάμες παραπλάνησης, ένα ακόμη όπλο στα χέρια του καπιταλισμού για τη χειραγώγηση των μαζών.

Στην "Ειρήνη" που την αφιερώνει στον Κώστα Βάρναλη, ορίζει ενυλωμένα το περιεχόμενό της στις απλές χαρές της καθημερινότητας: «Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδυ» (φαγητό). «Τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος» (σύντροφος - ελευθερία). «Ένα ποτήρι ζεστό γάλα κι ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει» (υλικές και πνευματικές ανάγκες - μόρφωση).

Ακόμα και στα αντιπολεμικά του ποιήματα π.χ. "Γράμματα από το μέτωπο", ο Ρίτσος δεν είναι πασιφιστής, καλεί τους Έλληνες, Τούρκους, Βούλγαρους που δεν είναι εχθροί, αλλά έχουν τα ίδια ταξικά συμφέροντα, να στρέψουν τα όπλα στους τυράννους της αστικής τάξης, που τους εξαθλιώνει: «Ψέμματα λένε μάννα μου οι παπάδες, οι δάσκαλοι, το ράδιο, οι φυλλάδες / πως εχθροί μας είναι οι Τούρκοι κι οι Βουλγάροι, έτσι δε λένε μάννα στα χωριά; / κι εγώ τους νόμιζα άγριους σα θεριά / εμπρός λοιπόν ας ενωθούμε απέναντι σ'αυτούς που μας σκοτώνουν για τη δική τους δόξα και μας κυβερνάν».

Η "Τέταρτη διάσταση" και ο επίλογος

Η "Τέταρτη διάσταση" αποτελεί την τελειότητα στην αισθητική αλλά και ιδεολογική έκφραση της κοσμοθεωρίας του Ρίτσου, τον διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό. Γιαυτό και επιχειρήθηκε από αστούς κριτικούς και ερμηνευτές να θεωρηθεί έργο τέλειο, που περιγράφει τη μοναξιά, τη φθορά του χρόνου και την υπαρξιακή αγωνία του ποιητή, μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ και την μετέπειτα αποτυχία των θέσεών του στις οποίες δήθεν πίστευε. Επιχειρείται ο αποχρωματισμός του ποιητή από την κομμουνιστική του ταυτότητα και υπόσταση, ανέντιμα και αντιεπιστημονικά. Ό,τι είναι επικίνδυνο για την εξουσία, οι υπηρέτες της το παραχαράσσουν και το ενσωματώνουν στις κάλπικες καπιταλιστικές αξίες, θέσεις και επιβραβεύσεις.

Στη "Σονάτα υπό το σεληνόφως", η γυναίκα με τα μαύρα είναι η διαλυμένη, παρακμασμένη αστική τάξη μες στο αραχνιασμένο ετοιμόρροπο νεκρό σπίτι της (οικοδόμημα - θέση), από την άλλη ο βουβός νέος είναι η εργατική τάξη που ξυπνάει (αντίθεση), για να έρθει τελικά (η σύνθεση): η πολιτεία της εργατιάς με τα ροζιασμένα δάχτυλα, η πολιτεία του τίμιου ιδρώτα και της πραγματικής ανθρωπιάς (ιστορικός υλισμός).

«Η πολιτεία του μεροκάματου, η πολιτεία που ορκίζεται στο ψωμί και στη γροθιά της και μας αντέχει όλους στη ράχη της με τις μικρότητές μας, τις κακίες και τις έχθρες μας».

Στην "Τέταρτη διάσταση" ο Φιλοκτήτης δε παραδίνει τα νικηφόρα όπλα του στους Αχαιούς ιμπεριαλιστές, αρνείται πεισματικά (αντίθεση) και θα ήθελε να τα χρησιμοποιήσουν οι στρατιώτες, απλοί υπηρέτες κι εργάτες ενάντια σε Τρώες και Έλληνες κατακτητές-βασιλιάδες του πλούτου (αντίθεση) για να αλλάζουν τον κόσμο (σύνθεση). Ο Νεοπτόλεμος, που ήρθε να του τα ζητήσει, τελικά μετανιώνει και ζητάει την παρουσία του στην Τροία για να ανακαλύψουν τη ρυτιδιασμένη-γερασμένη Ελένη, κρυμμένη στα πέπλα της (οι κούφιοι στόχοι των πολέμων γερνούν). Έτσι, ο Νεοπτόλεμος και ο Φιλοκτήτης θα φτάσουν στην ουσία της ζωής, στον άνθρωπο του μέλλοντος. «Γι'αυτή την ώρα, τουλάχιστον, μείνε κοντά μας, αυτό που μας χρειάζεται περισσότερο ακόμη κι από τα όπλα σου, είναι αυτά που πιστεύεις. Έλα· σε χρειαζόμαστε προπάντων μετά τη νίκη για τη νίκη».

Η Ισμήνη σε μιαν άλλη σύνθεση της "Τέταρτης διάστασης" προσπαθεί να γίνει η αντίθεση της Αντιγόνης, την κατηγορεί για υπερτροφικό εγωκεντρισμό, αδιαλλαξία, την αποκαλεί ανέραστη, που τη ζηλεύει για την ομορφιά της και που ό,τι κάνει, το κάνει από ματαιοδοξία και επιθυμία να κρύψει την ασχήμια και το άρρωστο "εγώ" της μέσα σε αγωνιστικές πράξεις: «Ποτέ σου δεν άφησες τον Αίμονα να σου αγγίξει το χέρι, ω αδελφή μου, ρύθμιζες τα πάντα με ένα πρέπει ή δεν πρέπει, πρόδρομος εκείνης της μελλοντικής θρησκείας όπου χώρισε τον κόσμο στα δυο (στον εδώ και τον πέρα), / που χώρισε το ανθρώπινο σώμα στα δυο, πετώντας το από τη μέση και κάτω. / Αν είχες ζήσει θα σε είχαν μισήσει για την πονηρή και ιταμή γενναιότητά σου. Γιατί το φόβο όλης της ζωής σου τον αντίστρεψες σε ηρωισμό και σε μιαν ευτελή αθανασία, αιώνια φοβισμένη τρομαγμένη από τη ζωή, πετρωμένη και αντιπαθητική, ντυμένη στα μαύρα. / Ο Αίμων πια φοράει το δικό μου φόρεμα και είναι μόνο δικός μου».

Η φαντασία αντιστροφής του μύθου λειτουργεί και πάλι διαλεκτικά, γιατί εναντιώνεται στα πρέπει και τα καθωσπρέπει του συστήματος. Η Ισμήνη γίνεται αντίθεση από θέση στο μύθο, αν και ίσως, όσα λέει, κάποιους τους απωθούν. Έχουμε έτσι, ένα ποιητικό τέχνασμα διαλεκτικής αντιστροφής. Ο Γιάννης Ρίτσος συχνά αντιστρέφει τους μυθικούς κύκλους της ελληνικής μυθολογίας και τους χειρίζεται διαλεκτικά σαν αντίθεση στη θέση τους.

Επίλογος

«Λοιπόν αδελφοί μου, δεν χρειάζονται περσότερα, καταλαβαινόμαστε τώρα». Για τον Γιάννη Ρίτσο η ζωή μας στον κόσμο είναι ένα έργο, όχι θεατρικό, είναι έργο ζωής, γεμάτο δράση για την επανάσταση και την αλλαγή. Η συμμετοχή μας σε αυτό το έργο ζωής είναι αναγκαία. Η τέχνη για τον Ρίτσο δεν διαφέρει από τη ζωή, αλλά μέσα από τη θέση - αντίθεση, είναι η εντατικοποίηση της ζωής για την αλλαγή της. Κατά την άποψή του ποιητή, η τέχνη και η ζωή είναι μία σύνθεση αντιθέτων, αλλά ούτε η τέχνη ούτε η ζωή μπορούν να ανθίσουν, αν οι υλικές-φυσικές δυνάμεις που οδηγούν στη σύνθεση παρεμποδίζονται από τη θέση ή την εμμονή στο επαναστατικό αλάθητο, το δόγμα, την έλλειψη συνείδησης και οράματος (βλ. ομιλία του ποιητή στη Θεσσαλονίκη, μετά την ανακήρυξή του σε διδάκτορα, το 1986). Η τέχνη είναι αντίθεση της ζωής γιατί, άλλοτε την εξιδανικεύει, άλλοτε την παρουσιάζει με υπερβολές ή επικρίσεις. Γιαυτό δεν μπορεί να υποκαταστήσει ή να ανατρέψει μια ζωή ολοζώντανη, όπως γράφει και συνομολογεί και ο Audin, «να γίνει η τέχνη δεν μπορεί της κοινωνίας η μαμή».

Τέλος, σύνθεση είναι η πραγμάτωση της ουσίας της ζωής μετά τη διαφωνία, που δημιουργικά ενώνεται με τη θέση. Σύνθεση είναι η ίδια η πραγματικότητα της ζωής σε εξέλιξη, που τραβάει την ανηφόρα και όχι μόνο με σημαίες και ταμπούρλα.

Γιώργος Ηρακλέους

φιλόλογος

Βιβλιογραφία

Στέφανος Διαλησμάς, Εισαγωγή στην ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, Επικαιρότητα, 1981.

Γιώργος Ηρακλέους, "Ερμηνείες και παρερμηνείες για την Τέταρτη διάσταση", Αφιέρωμα στο περιοδικο Θέματα Παιδείας, τεύχ. 37-38/Άνοιξη- Καλοκαίρι 2009 και στο Γιάννης Ρίτσος: πάντα παρών στο κάλεσμα της εποχής: Επιστημονικό Συνέδριο, 21-22.11.2009, διοργάνωση ΚΕ του ΚΚΕ, Σύγχρονη Εποχή, 2011.

Γιώργος Ηρακλέους, "Ο 'αποχρωματισμός' του Γ. Ρίτσου στη σχολική λογοτεχνία" Αφιέρωμα "100 χρόνια Γιάννης Ρίτσος", Ριζοσπάστης, ένθετο "7 Μέρες μαζί", 3.5.2009.

Σόνια Ιλίνσκαγια, Ο ποιητής και πολίτης Γιάννης Ρίτσος, Κέδρος, 1985.

Κώστας Μπαλάσκας, Νεοελληνική ποίηση, Κείμενα-Ερμηνεία-Θεωρία, Επικαιρότητα, 1980

Συλλογικό, Γιάννης Ρίτσος, μελέτες για το έργο του, Διογένης, 1975, σελ. 244.


Κόστος Σεμιναρίων
Τα μαθήματα είναι δωρεάν για τα μέλη του Συλλόγου μας
Προαιρετικές εγγραφές όλων, όσοι παρακολουθούν τα Σεμινάρια του Λαϊκού Πανεπιστημίου "ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ" και τις άλλες δραστηριότητες και εκδηλώσεις μας.


Ημερολογιακό Πρόγραμμα Σεμιναρίων 2017-2018


Δευτέρα, 12 Φεβρουαρίου 2018, ώρα 18.00-20.00
“Μαρία Πολυδούρη - Ναπολέων Λαπαθιώτης” στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10-Καλλιρρόης.

Κυριακή, 25 Φεβρουαρίου 2018, ώρα 18:00 - 20:30
"Το θέατρο για εφήβους στην Αθήνα των αρχών του 21ου αι. Αναφορές και προσεγγίσεις στη θεματολογία και ιδεολογία της δραματουργίας του" στην αίθουσα της Ένωσης Λογιστών Ελεγκτών Περιφέρειας Αττικής, Κάνιγγος 27, 5ος όροφος.

Δευτέρα, 26 Φεβρουαρίου 2018, ώρα 18.00-20.00
“Η αναπαραγωγή και καυκλοφορία του κεφαλαίου - Πώς αναπαράγεται το κοινωνικό κεφάλαιο, Άνταμ Σμιθ, Καρλ Μαρξ” στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10 - Καλλιρρόης.

Κυριακή, 4 Μαρτίου 2018, ώρα 18.00-20.00
"Βασίλης Ρώτας και Θέατρο Σκιών. Αναφορές - Επισημάνσεις - Προσεγγίσεις"στην αίθουσα της Ένωσης Λογιστών Ελεγκτών Περιφέρειας Αττικής, Κάνιγγος 27, 5ος όροφος.

Δευτέρα, 5 Μαρτίου 2018, ώρα 18.00-20.00
Παρουσίαση του βιβλίου του Ιβάν Μιχαΐλοβιτς, Ποιος βοήθησε τον Χίτλερ; στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10 - Καλλιρρόης.

Δευτέρα, 12 Μαρτίου 2018, ώρα 18.00-20.00
"Σχολικό Θέατρο και αστική ιδεολογία (κατά την περίοδο 1940-1949). Ιστορικές, παιδαγωγικές, ιδεολογικές αναφορές - σύγχρονοι κοινωνικοί προβληματισμοί" στην αίθουσα της Ένωσης Λογιστών Ελεγκτών Περιφέρειας Αττικής, Κάνιγγος 27, 5ος όροφος ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ...

Κυριακή, 18 Μαρτίου 2018, ώρα 18:00 - 20:30 
“α) Οι κρίσεις - Δημιουργία και σημασία των κρίσεων, οι αστικές θεωρίες
β) Οι αστικές θεωρίες - Ερωτήσεις - Ασκήσεις”
στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10-Καλλιρρόης, πλησίον μετρό "ΣΥΓΓΡΟΥ ΦΙΞ"

Δευτέρα, 19 Μαρτίου 2018, ώρα 18.00-20.30
“Λογοτεχνία και Μαρξισμός” στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10-Καλλιρρόης, πλησίον μετρό "Συγγρού-Φιξ"   ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ...

Κυριακή, 15 Απριλίου 2018, ώρα 18.00 - 20.30΄ 
“Μονοπώλια και ιμπεριαλισμός - Συγκέντρωση κεφαλαίου, εξαγωγή κεφαλαίου, μοίρασμα αγορών, αποικίες, ανισόμετρη ανάπτυξη, διεθνής ανταγωνισμός” στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10 - Καλλιρρόης, πλησίον μετρό "Συγγρού-Φιξ"

Σάββατο, 21 Απριλίου 2018, ώρα 18.00-20.00
Κυριακή, 22 Απριλίου 2018, ώρα 18.00-20.00 
“Η δουλεία στην αρχαία Ελλάδα και η συμβολή των δούλων και μετοίκων στην οικονομική ανάπτυξη της αθηναϊκής κοινωνίας” στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10-Καλλιρρόης, πλησίον μετρό "Συγγρού-Φιξ”

Σάββατο, 5 Μαΐου 2018, ώρα 18.00-20.00
Κυριακή, 6 Μαΐου 2018, ώρα 18.00-20.00
“Η κοινοχτημονική επανάσταση των δούλων και προλετάριων της Μικρασίας 133-128 π.Χ.” στην αίθουσα Ash in Art, Ηρακλέους 10-Καλλιρρόης, πλησίον μετρό "Συγγρού-Φιξ”

Σάββατο, 12 Μαΐου 2018, ώρα 18.00-20.00
Κυριακή, 13 Μαΐου 2018, ώρα 18.00-20.00
Παρουσίαση του βιβλίου του Ρ. Γκίντερ, Η εξέγερση του Σπάρτακου. Τα μεγάλα κοινωνικά κινήματα των δούλων και των ελεύθερων στα τέλη της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ...
.........................................................................................................................................................................................
Σάββατο, 19 Μαΐου 2018, ώρα 18.00-20.00
“Το φεουδαρχικό σύστημα στην Ευρώπη και οι ιδιαιτερότητές του στον ελλαδικό χώρο"

... ... ...
"Παιδαγωγικά και ιδεολογικά ζητήματα σε προλογικά κείμενα του Σχολικού Θεάτρου (1900-1974). Αφορμή για συζήτηση όσον αφορά τη σύγχρονη σχολική (και μη) θεατρική πραγματικότητα" στην αίθουσα της Ένωσης Λογιστών Ελεγκτών Περιφέρειας Αττικής, Κάνιγγος 27, 5ος όροφος     ΑΝΑΒΑΛΛΕΤΑΙ...

Κυριακή, 20 Μαΐου 2018, ώρα 18.00 - 20.30
«Νέες μορφές εξάρτησης στα παιδιά και στους εφήβους» στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημ. Συμβουλίου - Δημαρχείο Αγ. Δημητρίου, Λεωφ. Αγ. Δημητρίου 55 (κοντά στη στάση μετρό "Δάφνη")

«Σχολικός εκφοβισμός (bullying). Ασθένεια ή κοινωνικό φαινόμενο;» στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημ. Συμβουλίου - Δημαρχείο Αγ. Δημητρίου, Λεωφ. Αγ. Δημητρίου 55 (κοντά στο μετρό "Δάφνη")

«Παιδική κακοποίηση» στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημ. Συμβουλίου - Δημαρχείο Αγ. Δημητρίου, Λεωφ. Αγ. Δημητρίου 55 (κοντά στο μετρό "Δάφνη")

«Πώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής βλάπτει τα παιδιά μας και τι μπορούμε να κάνουμε γι' αυτό» στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημ. Συμβουλίου - Δημαρχείο Αγ. Δημητρίου, Λεωφ. Αγ. Δημητρίου 55 (κοντά στο μετρό "Δάφνη")

Σάββατο, 2 Ιουνίου 2018, ώρα 18.00-20.00
Παρουσίαση του βιβλίου του Ε. Γκόντος, Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και η προϊστορία του (1870-1918)στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημ. Συμβουλίου - Δημαρχείο Αγ. Δημητρίου, Λεωφ. Αγ. Δημητρίου 55 (κοντά στο μετρό "Δάφνη")

Κυριακή, 10 Ιουνίου 2018, ώρα 18.00-20.00
“Αστική και σοσιαλιστική παιδαγωγική. Μια σύντομη συγκριτική προσέγγιση. Η συμβολή του περιοδικού Θέματα Παιδείας και του Ομίλου Εκπαιδευτικού Προβληματισμού στην (εν λόγω) Συγκριτική Παιδαγωγική” στην αίθουσα συνεδριάσεων του Δημ. Συμβουλίου - Δημαρχείο Αγ. Δημητρίου, Λεωφ. Αγ. Δημητρίου 55 (κοντά στο μετρό "Δάφνη")

© 2017 Σύλλογος Εργατικής & ΛαϊκήςΕπιμόρφωσης ΛΑΪΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ "ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ"
Υλοποιήθηκε από τη Webnode Cookies
Δημιουργήστε δωρεάν ιστοσελίδα! Αυτή η ιστοσελίδα δημιουργήθηκε με τη Webnode. Δημιουργήστε τη δική σας δωρεάν σήμερα! Ξεκινήστε